၁။ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ ေျဖေဖ်ာက္ေပးတယ္။
အလုပ္ကိစၥေတြ၊
အိမ္ကိစၥေတြ အားလံုးကို ခ်န္ထားျပီး စိတ္ပူစရာ၊ ေခါင္းရႈပ္စရာကိစၥေတြကေန
ဦးေႏွာက္ကို အနားေပးလိုက္ျခင္းရဲ႔ ပထမဆံုးအက်ိဳးေက်းဇူးကေတာ့
စိတ္ဖိစီးမႈေတြ ေလ်ာ့နည္းလာျခင္းပါပဲ။
ေလ့လာမႈမ်ားစြာအရ
ေရာဂါေ၀ဒနာေတြျဖစ္တဲ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာနဲ႔
ဆိုင္တဲ့ေရာဂါမ်ား၊ ကင္ဆာနဲ႔ ေရာဂါ ခုခံအားနည္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့
ကူးစက္ေရာဂါမ်ားစတဲ့ ေရာဂါမ်ားစြာဟာ စိတ္ဖိစီးမႈနဲ႔
တိုက္ရိုက္ဆက္စပ္ေနတာကို ေတြ႔ရွိရပါတယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈနဲ႔
တိုက္ရိုက္ဆက္စပ္ေနတာကို ေတြ႔ရွိ ရပါတယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈမွ ေျဖေလွ်ာ့ျခင္းဟာ
ဘ၀မွာ ပိုေနေပ်ာ္လာျပီး အားအင္ေတြရရွိေစကာ အရင္က ေျဖရွင္းရခက္ခဲတယ္လို႔
ထင္ခဲ့တဲ့ ျပႆနာေတြအတြက္ လြယ္ကူရိုးရွင္းတဲ့ ေျဖရွင္းခ်က္ေတြ
ထြက္ေပၚလာႏိုင္ပါတယ္။
၂။ ဦးေႏွာက္စြမ္းရည္ တိုးတက္ေစမယ္။
စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားတဲ့
ဘ၀ေနထိုင္မႈပံုစံနဲ႔ ဦးေႏွာက္ ဉာဏ္စြမ္းရည္ ေလ်ာ့နည္းမႈ
ဆက္စပ္မႈရွိေၾကာင္း ေလ့လာခ်က္တခ်ိဳ႔အရ သိရွိခဲ့ရသလို
အပန္းေျဖခရီးထြက္ျခင္းဟာ ဦးေႏွာက္မွတ္ဉာဏ္ စြမ္းရည္ကို
တိုးတက္ျမင့္မားေစႏိုင္ေၾကာင္းလည္း ေတြ႔ရွိခဲ့ပါတယ္။
၃။ ခႏၶာကိုယ္ကိုလည္း က်န္းမာသန္စြမ္းေစတယ္။
ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္း
စိတ္ဖိစီးမႈဒဏ္ ခံေနရာကေန အပန္းေျဖခရီး ထြက္လို္က္တဲ့အခါမွာေတာ့ သင္ဟာ
အိပ္ေရး၀၀အိပ္ျပီး ေလ့က်င့္ခန္းမွန္မွန္လုပ္တဲ့အက်င့္ကို ရရွိႏိုင္တဲ့
အခြင့္အလမ္းေတြ ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ နာက်င္ကိုက္ခဲမႈေတြလည္း
ေလ်ာ့နည္းလာႏိုင္ပါတယ္။ ေလေကာင္းေလသန္႔လည္း ရရွိေစတဲ့အတြက္ ပိုျပီး
လန္းဆန္းတက္ၾကြလာေစႏိုင္ပါတယ္။
၄။ မိသားစု သံေယာဇဥ္ႀကိဳး ခိုင္မာေစတယ္။
ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္း
ေက်ာင္းသြားလိုက္၊ ရံုးသြားလိုက္နဲ႔ မိသားစု၀င္အခ်င္းခ်င္း
တေယာက္နဲ႔တေယာက္ ေတြ႔ဆံုၾကတဲ့အခ်ိန္က ရွားပါးလြန္းပါတယ္။ မိသားစုနဲ႔
အပန္းေျဖခရီးထြက္တဲ့အခါ မိသားစု၀င္အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္
ရင္းႏွီးခ်စ္ခင္မႈေတြရကာ အမွတ္တရ ျဖစ္ရပ္ေလးေတြနဲ႔ သံေယာဇဥ္ႀကိဳး
ျမဲျမံလာေစ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုပဲ မိတ္ေဆြအခ်င္းခ်င္းလည္း ပိုျပီး
ရင္းႏွီးမႈပိုကာ ပိုခင္မင္လာႏိုင္ပါတယ္။
၅။ ဘ၀မွာ ပိုေနေပ်ာ္လာတယ္။
အပန္းေျဖခရီး
ထြက္တဲ့အခါ ပတ္၀န္းက်င္အသစ္၊ ေဒသအသစ္မွာ မိတ္သစ္ေဆြသစ္ေတြ တိုးပြားျပီး
အေတြ႔အၾကံဳအသစ္ေတြ ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။ အပန္းေျဖခရီးထြက္တယ္ဆိုကတည္းက
ဘာအလုပ္ကိစၥမွ ေခါင္းထဲမွာ မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ စိတ္လက္ေပါ့ပါးျပီး
ေပ်ာ္ရႊင္ရယ္ေမာလာႏိုင္ကာ ကိုယ္ႏွစ္သက္ရာ လုပ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။
ေဆာင္သြားတဲ့တဲ့ အရာမ်ား---
ေငြေၾကး၊ အ၀တ္အစားနဲ႔ ေန႔စဥ္အသံုးအဆာင္ ပစၥည္းမ်ားအျပင္ ယူေဆာင္သြားသင့္တဲ့ တျခားပစၥည္း မ်ားနဲ႔ ေဆး၀ါးမ်ားကေတာ့-
* အနာတရျဖစ္ရင္ ကပ္ဖို႔ ပလတ္စတာမ်ား၊
* ဒဏ္ရာအေသးစားအတြက္ အရက္ျပန္ အနည္းငယ္၊ ပတ္တီးနဲ႔ ဂြမ္းတခ်ိဳ႔၊
* အနာလိမ္းေဆး ခရမ္ (ဘီတာဒိုင္း၊ ေရႊ၀ါလိမ္းေဆး၊ Tetracycline မ်က္စဥ္းေဆး)
* ပိုးမႊားကို္က္တဲ့ ယားနာေတြ သက္သာေစဖို႔အတြက္ Calamine lotion.
* ကိုက္ခဲနာက်င္မႈကို ေပ်ာက္ကင္းသက္သာေစႏိုင္တဲ့ ပါရာစီတေမာ တို႔လို အနာသက္သာေဆး၀ါးမ်ား၊
* ႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းနဲ႔ ဓာတ္မတည့္ ယားယံျခင္းတို႔ကို သက္သာေစႏိုင္တဲ့ Antihistamine
အမ်ိဳးအစားေဆး၀ါးမ်ား (ဥပမာ-ဘာမီတြန္၊ Cetrizine)
* အစာမေၾက၊ ေလထိုး၊ ေလေအာင့္တာေတြ သက္သာေစဖို႔အတြက္ အစာေၾကေဆး၀ါးမ်ား
(ဥပမာ-Antacid, Kremils)
* ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာျဖစ္တဲ့အခါ ေသာက္ဖို႔အတြက္ BPI ဓာတ္ေဆးထုပ္မ်ား၊
* ကားမူး၊ ေလယာဥ္မူး၊ သေဘၤာမူး စတာေတြကို ကာကြယ္သက္သာေစဖို႔အတြက္
Stemetil, Emidoxin တို႔လို ေဆး၀ါးမ်ား။
* ကတ္ေၾကးနဲ႔ ဇာဂနာ။
* ေနေလာင္ကာ လိမ္းေဆး။
* အမူးအေမာ္ေတြ သက္သာေစဖို႔ ရွဴေဆး။
* လက္ႏွိပ္ဓာတ္မီး။
* အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ အမ်ိဳးသမီး လစဥ္သံုး ဂြမ္းထုပ္။
ပံုမွန္
ေဆး၀ါးမွီ၀ဲေသာက္သံုးေနရသူမ်ား ကိုယ္ေသာက္ေနက်ေဆး၀ါးေတြကို
ယူေဆာင္သြားဖို႔ မေမ့ပါနဲ႔။ ကိုယ္နဲ႔မကြာ ေဆာင္ထားပါ။ ခရီးမထြက္ခင္မွာ
ေရာဂါအေျခအေနသိရေအာင္ Medical Check-up လုပ္ျပီး စိတ္ခ်ရတဲ့ အေျခအေနရွိမွသာ
ခရီးသြားပါ။
ရင္က်ပ္ပန္းနာေရာဂါသည္မ်ား
ရင္က်ပ္ေပ်ာက္ေဆး၊ ရွဴေဆး (Asthmainhaler) ေတြကို ယူေဆာင္သြားဖို႔
မေမ့ပါနဲ႔။ သင္ေသာက္ေနက် ေဆး၀ါးေတြရဲ႔ ေဆး၀ါးအမည္
(ေဆး၀ါးအမွတ္တံဆိပ္မဟုတ္ပါ) တေန႔လွ်င္ ေသာက္ရမယ့္ ပမာဏနဲ႔
အႀကိမ္အေရအတြက္ကို ေသခ်ာေရးမွတ္ထားပါ။ ဒါမွ ေဆးေပ်ာက္သြားတဲ့အခါပဲ
ျဖစ္ျဖစ္၊ ကုန္သြားတဲ့အခါပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ၀ယ္ျပီး ေသာက္လို႔ရမွာပါ။
ျဖစ္ႏိုင္ပါက သင္ရ႔ဲ ေဆးကုသမႈမွတ္တမ္းစားရင္းကို ခရီးသြားတဲ့အခါ
ေဆာင္သြားသင့္ပါတယ္။
လူအမ်ားနဲ႔ ခရီးသြားပါက ---
ကိုယ္ပိုင္ကားနဲ႔
မဟုတ္ဘဲ ခရီးသြားကား၊ ရထား၊ သေဘၤာနဲ႔ ေလယာဥ္စတဲ့ လူအမ်ားနဲ႔သြားရတဲ့
ယာဥ္ေတြနဲ႔ ခရီးသြားမယ္ဆိုပါက ကိုယ္ႀကိဳက္တဲ့အခ်ိန္သြား၊ ႀကိဳက္တဲ့ေနရာမွာ
ရပ္ဖို႔မျဖစ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ လူမ်ားအေနနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေတြေနတတ္မွ ျဖစ္ပါမယ္။
အဲဒီလို ခရီးသြားတဲ့အခါ သိရမယ့္အခ်က္မ်ားကေတာ့-
*
ကားဂိတ္၊ ဘူတာရံု၊ ေလဆိပ္ ဒါမွမဟုတ္ ခ်ိန္းဆိုထားတဲ့ေနရာကို
အခ်ိန္အေစာႀကီး ႀကိဳေရာက္ ေနေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။ အခ်ိန္ကပ္မွ ေရာက္ပါက
စိတ္ေလာေနရျပီး စိတ္ပင္ပန္းဆင္းရဲမႈကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
*
အိမ္ကမထြက္မီ လိုအပ္တဲ့အရာမ်ားကို ေသခ်ာစစ္ပါ။ ခရီးမထြက္မီ တရက္ေလာက္
လိုကတည္းက ယူသြားမယ့္ပစၥည္းမ်ားစာရင္းကို ေရးမွတ္ထားကာ မသြားမီတေခါက္ေလာက္
ျပန္စစ္ပါ။
* ကားလက္မွတ္၊ ရထားလက္မွတ္၊ ေလယာဥ္လက္မွတ္ ပါ-မပါ၊ မွတ္ပံုတင္၊ Passport ပါ-မပါ၊ ပိုက္ဆံ အလံုအေလာက္ ပါ-မပါ ေသခ်ာျပန္စစ္ပါ။
* ကိုယ္နဲ႔မကြာ ေဆာင္ထားသင့္တဲ့ ေဆး၀ါးမ်ား၊ ပစၥည္းမ်ားကို ကိုယ္ရဲ႔လက္ကိုင္အိတ္ထဲ ထည့္ထားပါ။
*
အစာစားဖို႔၊ အေပါ့အပါးသြားဖို႔ ကားရပ္ေပးတဲ့အခါ မဆာေပမယ့္လည္း စားထားပါ၊
မသြားခ်င္ေပမယ့္ သြားထားပါ။ မဟုတ္ရင္ လမ္းတ၀က္ေရာက္မွ ဒုကၡေရာက္ေနျပီး
ကိုယ့္အတြက္နဲ႔ အမ်ားတကာ ခရီးဖင့္ေနရပါလိမ့္မယ္။
*
ကိုယ့္သူငယ္ခ်င္းေတြ၊ မိသားစုေတြနဲ႔ခ်ည္းပဲ သြားတာမ်ိဳးမဟုတ္တဲ့ အခါ
စကားအက်ယ္ႀကီး ေျပာျခင္း၊ အားရပါးရ ရယ္ေမာျခင္းကို ျပဳလုပ္ပါက အမ်ားတကာ
အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့အတြက္ တတ္ႏိုင္သမွ် ေရွာင္ရွားပါ။
* က်န္းမာေရး-ဆိုျပီး ကားရပ္ေပးတဲ့အခါ ကိုယ္ကမသြားခ်င္ေသးလည္း အေညာင္းေျပ အညာေျပ လမ္းထေလွ်ာက္ေပးသင့္ပါတယ္။
ေလယာဥ္ပ်ံစီးတဲ့အခါ---
* ေလယာဥ္ပ်ံအတက္နဲ႔ အဆင္းမွာ နားအူတာမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္ သၾကားလံုးငံုျပီး
စုပ္ေနပါ။ ဒါမွမဟုတ္ ပီေက၀ါးစားေနပါ။ ႏွာေခါင္းကို ဖိကိုင္ထားျပီး
ပါးစပ္ကိုပိတ္ကာ ေလမႈတ္ထုတ္ၾကည့္ရင္လည္း သက္သာလာႏိုင္ပါတယ္။
* သင္ရဲ႔ လံုျခံဳမႈအတြက္ အၾကံေပးခ်က္ေတြနဲ႔ အေရးေပၚအေျခအေနေတြမွာ ျပဳလုပ္ရမယ့္ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြကို အေသအခ်ာ ဂရုစိုက္နားေထာင္ေပးပါ။
*
ေလယာဥ္ပ်ံ စီးေနတုန္း ေရမ်ားမ်ားေသာက္ေပးပါ။ တနာရီကို ေရ
ဖန္ခြက္တခြက္ႏႈန္း ဒါမွမဟုတ္-ႏွစ္ခြက္ႏႈန္း ေသာက္ေပးသင့္ပါတယ္။
ေလယာဥ္စီးေနတဲ့အခါ ေရဓာတ္ခန္းေျခာက္မႈေတြ ျဖစ္လာႏိုင္လို႔ပါ။
*
ေလယာဥ္ပ်ံစီးေနတုန္း အရက္တို႔၊ ကဖင္းပါတဲ့ အရည္တို႔ကို
ေရွာင္ရွားသင့္ပါတယ္။ အရက္ ဒါမွမဟုတ္ ေကာ္ဖီအေသာက္မ်ားပါက
ႏွလံုးခုန္မမွန္ေတာ့တာတို႔၊ ႏွလံုးခုန္ ျမန္လာတာတို႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေရဓာတ္ကိုလည္း ပိုမိုခန္းေျခာက္လာေစႏိုင္ပါတယ္။
*
ေလယာဥ္ထဲရွိ ေလရဲ႔ေအာက္ဆီဂ်င္ပမာဏဟာ သာမန္ေလထဲရွိ ေအာက္ဆီဂ်င္ ပမာဏထက္
အနည္းငယ္ နည္းပါးတဲ့အတြက္ ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ အဆုတ္ေရာဂါရွိသူေတြ ေရာဂါေ၀ဒနာ
အနည္းငယ္ ပိုခံးစား ရႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရာဂါေ၀ဒနာ သက္သာႏိုင္တဲ့
ေဆး၀ါးေတြကိ္ု ကိုယ္နဲ႔မကြာ ေဆာင္ထားသင့္ပါတယ္။
*
ေလယဥ္အၾကာႀကီးစီးတဲ့အခါ မလႈပ္ရွားဘဲေနပါက ေျဖဖ၀ါးဖူးေရာင္ျခင္း၊
အရိုးအဆစ္နဲ႔ ၾကြက္သားမ်ား နာက်င္ကိုက္ခဲျခင္းနဲ႔ အစာမေၾကျခင္းေတြ
ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တနာရီေလာက္ၾကာတိုင္း ထိုင္ခံုေနရာမွထကာ
ဆယ္မိနစ္ခန္႔ လမ္းထေလွ်ာက္ပါ။ အေၾကာေတြပါ ဆန္႔ထုတ္လိုက္ပါ။
*
ထိုင္ခံုမွာ ထိုင္ေနတဲ့အခါမွာလည္း ေျခေထာက္ကို စက္ဘီးစီးသလို
ႏွိမ့္လိုက္ျမင့္လိုက္နဲ႔ လႈပ္ရွားေပးပါ။ ေျခေထာက္ခ်ိတ္ျပီး မထိုင္ပါနဲ႔။
အစားအေသာက္ စားေသာက္တဲ့အခါ---
*
ေရသန္႔ဘူးသာ ၀ယ္ေသာက္ပါ။ ေရခဲထည့္ျပီး ေသာက္ရတဲ့ အေအးမ်ိဳး မေသာက္ပါနဲ႔။
အလံုပိတ္ထားတဲ့ ေရခဲစိမ္ပုလင္း၊ ဒါမွမဟုတ္-သံဘူးမ်ားကိုသာ ေသာက္ပါ။
* သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ေတြထဲမွာ ထည့္ေဖ်ာ္ထားတဲ့ ေရခဲနဲ႔ေရက သန္႔-မသန္႔ မသိႏိုင္တဲ့အတြက္ မေသာက္တာ အေကာင္းဆံုးပါ။
* လူစိမ္း သူစိမ္းကေကၽြးတဲ့ အရည္ေတြ မေသာက္ပါနဲ႔၊ အိပ္ေဆးခတ္ျပီး ပစၥည္းလုယူသြားတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။
* လက္ဖက္ရည္တို႔၊ ေကာ္ဖီတို႔ကေတာ့ ေရေႏြးနဲ႔ေဖ်ာ္ထားတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေသာက္လို႔ရပါတယ္။
* ေရသန္႔ဘူးႀကီးႀကီး ေဆာင္သြားျပီး မၾကခဏ ေရေသာက္ေပးပါ။
* အစားအစာ စားေသာက္တဲ့အခါ ခ်က္ထား၊ ျပဳတ္ထား ဒါမွမဟုတ္ အခြံခြာလို႔ရတဲ့ အစာကလြဲရင္ ဘာမွမစားပါနဲ႔။
*
ပင္လယ္စာေတြ စားတဲ့အခါ ဆိုင္သန္႔သန္႔မွာသာ ေရြးစားပါ။ လတ္ဆတ္တဲ့ ဂဏန္း၊
ငါး၊ ခံုး၊ ပုစြန္ တို႔ကိုသာ စားပါ။ စားလို႔ေကာင္းတိုင္း အလြန္အကၽြံ
မစားမိပါေစနဲ႔။
* အာဟာရျပည့္၀ေအာင္ စားေပးပါ။ အသား၊ ငါး၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႔ ထမင္း မွ်တေအာင္ စားပါ။
* လမ္းေဘးဆိုင္က ဘယ္ေတာ့မွ ၀ယ္မစားပါနဲ႔။
* အစာမစားမီ လက္ကို သန္႔ရွင္း စင္ၾကယ္ေအာင္ ေသခ်ာေဆးေၾကာပါ။ ခရီးသြားတဲ့အခါ လက္မွာ ဖုန္ေတြအမ်ားႀကီး ကပ္ျငိေနႏိုင္လို႔ပါ။
မေတာ္တဆ ထိခိုက္မႈေတြ မျဖစ္ေအာင္---
* အရက္မူးျပီး ကားမေမာင္းပါနဲ႔။
* အရက္မူးျပီး ေရဆင္း မကူးပါနဲ႔။
* ပင္လယ္ထဲ ေရဆင္းကူးတဲ့အခါ လူရွိတဲ့အခ်ိန္မွာ ကူးပါ။ လူအမ်ားနဲ႔ ေ၀းတဲ့ေနရာမွာ တေယာက္တည္း သြားမကူးပါနဲ႔။
* အတင့္ရဲျပီး ေရအရမ္းနက္တဲ့ ေနရာကို သြားမကူးပါနဲ႔။
* ကိုယ္မသိတဲ့ အရပ္ေဒသမွာ ညဘက္ မိုးခ်ဳပ္အေဖာ္မပါဘဲ ဘယ္ေတာ့မွ ေလွ်ာက္မသြားပါနဲ႔။
ေနေလာင္ဒဏ္ မခံရေအာင္---
*
ေနေရာင္ျခည္ဒဏ္ ကာကြယ္ပစၥည္း (SPF) အနည္းဆံုး ၁၅-ဆ ပါ၀င္တဲ့ ေနေလာင္ကာ
ခရင္မ္ (Sunblock) ကို လိမ္းေပးပါ။ တနာရီၾကာတိုင္း တခါ လိမ္းေပးပါ။
* ေနေရာင္ျခည္ကို ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ ေနကာမ်က္မွန္၊ ထီး၊ ဦးထုပ္ကို ေဆာင္းထားပါ၊ အက်ႌလက္ရွည္ ၀တ္ေပးပါ။
ေဒါက္တာ ႏုျမတ္
( အာေရာဂ်ံ မဂၢဇင္း ၂၀၀၈-ဇန္န၀ါရီလ)
